Kiedy swędzi, piecze, boli…

Menopauza to czas w życiu kobiety, który wiąże się z dużymi zmianami w życiu seksualnym. Wpływa na to wiele czynników, m.in. zmiany hormonalny. Spadek poziomu estrogenów sprawia, że przynajmniej co trzecia kobieta w okresie menopauzy będzie doświadczała trudności seksualnych wynikających z dolegliwości bólowych (dyspareunii). 

Dyspareunia jest rodzajem dysfunkcji bólowej i seksualnej objawiającej się bólem przed, w trakcie i po stosunku. U kobiet w okresie przed- i pomenopauzalnym dyspareunia jest zaburzeniem objawiającym się bólem o różnym stopniu nasilenia spowodowanym brakiem odpowiedniego nawilżenia oraz atrofią (zanikiem) sromu i ścian pochwy. Główną przyczyną jest znaczny spadek poziomu estrogenów. W okresie menopauzy spada aktywność fibroblastów znajdujących się w błonie śluzowej pochwy, a tym samym spadek produkcji kolagenu.

Wskutek zmniejszenia liczby i aktywności gruczołów śluzowych pojawia się suchość. Błona śluzowa staje się mniej elastyczna, blada, słabo nawilżona i odżywiona. Reaktywność łechtaczki na bodźce spada.

Dochodzi do zaniku charakterystycznego pofałdowania śluzówki pochwy . Trudności seksualne w wieku dojrzałym są powszechnym zjawiskiem. Okazuje się, iż w wieku pomenopauzalnym:

• obniżenie libido dotyczy 94%,
• spadek aktywności seksualnej  dotyczy 88%,
• dyspareunii aż 39%.

Rozpoznanie dyspareunii następuje, kiedy pacjentka zgłasza przewlekły lub narastające problemy w co najmniej jednym z poniższych obszarów:

1. Znaczna bolesność w obrębie sromu i pochwy lub miednicy podczas stosunku seksualnego lub prób penetracji.
2. Wyraźny lęk lub obawy o wystąpienie bólu w obrębie sromu i pochwy lub miednicy podczas lub jako skutku penetracji waginalnej
3. Wyraźne zwiększenie napięcia mięśni dna miednicy podczas prób penetracji waginalnej.

Podobnie jak w diagnozowaniu pozostałych dysfunkcji seksualnych muszą być spełnione kryterium czasu - dolegliwość trwa co najmniej 6 miesięcy, objawy wywołują istotne cierpienie, a dysfunkcja seksualna nie jest spowodowana np. problemami w relacji. Ostatecznie kobieta unika kontaktów seksualnych z obawy przed bólem.

Czy menopauza oznacza koniec życia seksualnego?

Okres menopauzy i okołomenopauzalny nie oznacza końca życia seksualnego. Pojawiają się wtedy trudności, wynikające ze zmian hormonalnych i psychologicznych, ale warto je przezwyciężyć i nie rezygnować z seksu z partnerem/partnerką. Regularna aktywność seksualna przyczynia się do tego, że objawy menopauzy są mniej dokuczliwe i męczące - np. ilość śluzu utrzymuje się na satysfakcjonującym poziomie. Kiedy jednak ta ilość śluzu uniemożliwia podjęcie stosunku, warto pochylić się nad grą wstępną i się nie śpieszyć. Nie wywierać na sobie presji, odpuścić, skupić się na radości z budowania bliskości z partnerem/partnerką. Przed menopauzą średni czas potrzebny do uzyskania odpowiedniego poziomu nawilżenia wynosi od kilku do kilkudziesięciu seksund, po menopauzie  kilka minut. Ten czas można przeznaczyć na spokojne, pełne czułości głaskanie, dotykanie, masowanie, całowanie, a także na poznawanie nowych form stymulacji i sprawiania sobie przyjemności.

Często trudności seksualne w tym okresie są wynikiem nie tylko zmian fizjologicznych, ale także psychicznych  i niejednokrotnie wiążą się ze spadkiem poczucia własnej wartości i pewności siebie a także samoakceptacji.

Jak leczyć?

Obecnie stosuje się następujące rozwiązania:

• Zastosowanie klasycznej Hormonalej Terapii Zastępczej opartej na terapii estrogenami, która poprawia jakość́życia seksualnego kobiet i eliminuje dyspareunię na tle atrofii genitalnej. Nie wpływa jednak na popęd płciowy i pożądanie.
• Miejscowe preparaty nawilżające. Dostepne w drogeriach i aptekach.
• Laseroterapia CO₂.
• Miejscowe preparaty z kwasem hialuronowym.
• Dopochwowe preparaty z niskimi dawkami estradiolu oraz komponentą bakterii kwasu mlekowego.
• Środki naturalnego pochodzenia, które moga poprawić ukrwienie i zmniejszyć suchość pochwy (ekstrakty z: alg, aloesu zwyczajnego, rokitnika, rumianku, rozmarynu, zielonej herbaty, preparaty zawierające kolagen i elastynę, L-arginina).

Menopauza nie oznacza końca życia seksualnego. Jesteśmy seksualni przez całe życie i tym seksem, zmysłowością, bliskością z partnerem/partnerką możemy się cieszyć w każdym wieku. Ginekolodzy oraz seksuolodzy są po to, aby dobrać najlepsze rozwiązania.